Kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa

Widok ogólny kościoła Widok ogólny kościoła

Kościół w Nowiźnie po raz pierwszy wymieniany jest w 1335 r. Prawdopodobnie była to budowla drewniana. Murowana, gotycka świątynia powstała ok. 1421 r. Odbudowana w 1602 lub 1614 r. Remontowana w XVIII w. i w latach 1969-71. Jest to skromna, jednonawowa budowla z węższym, prostokątnym prezbiterium, do którego dostawiona jest zakrystia. Na ścianach całopostaciowe nagrobki renesansowe z XVII w. Wewnątrz neogotycki, polichromowany ołtarz z XIX w. oraz renesansowe epitafium Bernharda von Schellendorffa. Kościół wraz z dawnym cmentarzem otacza mur z bramą z XVII w., przebudowana w XIX w., a przy niej dawna kostnica murowana z tego okresu. Przy furtce jako płyta chodnikowa wstawiona jest średniowieczna płyta nagrobna prawdopodobnie jednego z członków rodu von Logaw.

Nowizna. Kościół ten był kiedyś kościołem parafialnym, lecz obecnie wioska ta jest zniszczona i nie mieszkają tu żadni zagrodnicy. Jest on murowany, a w przedniej części sklepiony, w pozostałej części wyłożony jest drewnem i ozdobiony jest sztukateriami. Jego dach jest podziurawiony. Wieża ogołocona została w czasie burzy z gontów, które pokrywały jej dach, posiada ona kamienne fundamenty. W jej wnętrzu znajduje się zegar i dwa dzwony. Kościół ten ozdobiony został malowidłami (ściennymi) w 1420 r. Ołtarz, pięknie wyrzeźbiony, pośrodku zdobi krucyfiks, poniżej Wieczerza Pańska. Został on zbezczeszczony, po tabernakulum zostało jedynie puste miejsce w murze po stronie epistoły, ambona prosta w formie. Chrzcielnica z drewna dość słabo ozdobiona posiada misę cynową; epitafia dwóch szlachciców z których jedno jest nadzwyczaj piękne, wpuszczone w mur kościoła. W zakrystii nakrytej sklepieniem nie przechowuje się żadnych sprzętów liturgicznych, korzysta się z naczyń wypożyczonych z Mościska, które oddalone jest od tej wioski o jakieś pół małej mili. Cmentarz porośnięty jest licznymi krzakami drzewami. Tutejszy proboszcz, ten sam który urzęduje w Makowicach, nie posiada tu żadnej plebanii. Jest tu tylko opustoszałe miejsce po dawnym domu parafialnym. Poza tym jest tu część pól uprawnych wraz z łąką, którą dzierżawi wdowa, pani Raselwitz za 2 imperiały: opłaty za msze dopisane zostały do opłat wnoszonych z Mościska. Upomniałem, iż przywołujący do porządku powinni zostać przywołani do porządku i karcący, powinni zostać skarceni. (źródło: "Kościoły powiatu dzierżoniowskiego w wizytacjach 1667 roku. cz. I"Sobiesław Nawrotny w Rocznik Dzierżoniowski 2006 )

Opis w opracowaniu Hansa Lutscha

  • ** Epitaph für Herrn Bernhard von Schelndorf auf Faulbrück und Neindorf aus der Mitte des XVI. Jahrhunderts. Es ist nach der Grundform in guten Verhältnissen aufgebaut. Im Mittelfelde ist der Verstorbene in Lebensgröße als Flachbild wie auf Grabsteinen üblich dargestellt. Das Blattwerk, namentlich in den Zwickeln des die Figur umrahmenden Halbkreises, ist voll Leben und Bewegung. Die senkrechten und wagerechten Endigungen des Denkmals bestehen aus Kartuschenwerk; an den Pilastern sind die Ahnenschilder aufgeheftet.
  • Grabsteine mit den Flachbildern der Verstorbenen in Lebensgröße: 1) für Frau Ursula geborene Biden aus dem Hause Pitterwitz. Hausfrau des Niclas von Schelldorf, † 1593. 2) für eine jüngere Frau mit einem Wickelkind, † 1599 (?).
- Die Kunstdenkmäler der Landkreise des Reg.-Bezirks Breslau - im amtlichem Auftrage bearbeitet von Hans Lutsch. Breslau 1889. -

Epitafium Bernharda von Schellendorff

Widok ogólny epitafium Fragment epitafium Fragment epitafium
Fragment epitafium Fragment epitafium Fragment epitafium
Fragment epitafium Fragment epitafium

W wolnym tłumaczeniu inskrypcja brzmi następująco: "W roku 1593 w środę po Świętach Wielkanocnych pomiędzy godziną czwartą a pierwszą w nocy zasnął w Bogu szlachetny Pan Bernhard von Schellendorff, Pan na Nowiźnie i Mościsku a także na (nieczytelne) oraz Lubowie, który w dniu sądu ostatecznego zmartwychwstanie".

Płyta nagrobna przed kościołem

Płyta członka rodu von Logaw

Przed kościołem, przy furtce, znajduje się duża płyta z wyrytym na niej krzyżem oraz praktycznie, całkowicie zatartym napisem. Być może jest to płyta nagrobna jednego z członków rodu von Logaw.

Płyta nagrobna Ursuli von Schellendorf † 1593

Ogólny widok płyty nagrobnej
Górny herb po prawej ręcej zmarłej Drugi herb po prawej ręcej zmarłej Trzeci herb po prawej ręcej zmarłej Dolny herb po prawej ręcej zmarłej
Górny herb po lewej ręcej zmarłej Drugi herb po lewej ręcej zmarłej Trzeci herb po lewej ręcej zmarłej Dolny herb po lewej ręcej zmarłej
Napis na obrzeżu po prawej ręcej zmarłej Napis nad głową zmarłej Napis na obrzeżu po lewej ręcej zmarłej

Jedna z płyt nagrobnych dotyczy Ursuli von Schellendorf z domu von Bedaw z Pieszyc, zmarłej w 1593 roku. Po bokach znajdują się herby jej rodziny ze strony ojca i matki, m.in. z rodów von Bedaw, von Czettritz i von Schaffgotsch.

Płyta nagrobna kobiety z niemowlęciem

Ogólny widok płyty nagrobnej
Górny herb po prawej ręcej zmarłej Dolny herb po prawej ręcej zmarłej Górny herb po lewej ręcej zmarłej Dolny herb po lewej ręcej zmarłej
Napis na obrzeżu po prawej ręcej zmarłej Napis nad głową zmarłej Napis na obrzeżu po lewej ręcej zmarłej

Natomiast druga jest płytą młodej kobiety z niemowlęciem, zmarłej w połogu 4 sierpnia 1599 roku, prawdopodobnie żony Niclasa von Schellendorf. Po bokach także znajdują się herby jej rodziny ze strony ojca i matki, m.in. z rodów von Seydlitz i von Czettritz.

Zamknij okno